राष्ट्रीय राजकीय पक्ष संपूर्ण माहिती | National Parties in India information in Marathi – भारताची लोकसंख्या ही १३० पेक्षा जास्त आहे तसेच भारत हा जगातील सर्वात मोठी लोकशाही असणारा देश आहे आणि त्यात अनेक राष्ट्रीय आणि प्रादेशिक पक्षांसह बहु-पक्षीय प्रणाली आहे. राष्ट्रीय राजकीय पक्ष हे असे पक्ष आहेत ज्यांचे संपूर्ण देशभरात लक्षणीय अस्तित्व आहे . राष्ट्रीय पक्ष हे देशाचे राजकीय धोरणे आणि निर्णय तयार करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.
राष्ट्रीय राजकीय पक्ष संपूर्ण माहिती | National Parties in India information in Marathi
आज आम्ही ह्या लेखात भारतातील राष्ट्रीय राजकीय पक्षांची थोडक्यात माहिती देणार आहोत.
१) इंडियन नॅशनल काँग्रेस (INC) हा भारतातील सर्वात जुना राष्ट्रीय राजकीय पक्ष आहे, ज्याची स्थापना सन १८८५ मध्ये झाली. ब्रिटीश वसाहतवादी राजवटीपासून भारताच्या स्वातंत्र्याच्या लढ्यात ही प्रमुख राजकीय शक्ती होती. पक्षाची विचारधारा धर्मनिरपेक्षता, लोकशाही आणि समाजवादी तत्त्वांभोवती केंद्रित आहे. भारत स्वातंत्र्य झालेनंतर इंडियन नॅशनल काँग्रेस हा पक्ष सर्वात जास्त काळ सत्तेत होता.
२) भारतीय जनता पक्ष (भाजप) सध्या भारतातील सत्ताधारी पक्ष आहे. 1980 मध्ये स्थापन झाला आहे तसेच भाजप हा उजव्या विचारसरणीचा पक्ष आहे जो विकास, सुशासन आणि राष्ट्रीय सुरक्षेवर भर देण्यासाठी लोकप्रिय आहे. अटल बिहारी वाजपेयी , लालकृष्ण अडवाणी, प्रमोद महाजन तसेच लाखों कार्यकर्त्यांनी मेहनतीने भाजप पक्ष कमी कालावधीत संपूर्ण भारत देशात पोहचला . भाजपने अटल बिहारी वाजपेयी व नरेंद्र मोदी हे नेते पंतप्रधान देशाला दिले. सध्या भाजपच्या यशाचे श्रेय मुख्यत्वे त्यांचे करिष्माई नेते पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना दिले जाते.
३) भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (CPI) ची स्थापना 1925 मध्ये झाली आणि भारतात समाजवादी आणि कम्युनिस्ट सक्रियतेचा मोठा इतिहास आहे. पक्षाची विचारधारा ही सामाजिक न्याय, समानता आणि कामगार वर्गाच्या हक्कांवर जोर देते. सीपीआय कधीही राष्ट्रीय स्तरावर सत्तेत नव्हते, परंतु काही राज्यांमध्ये, विशेषत: केरळ आणि पश्चिम बंगालमध्ये त्याचे महत्त्वपूर्ण अस्तित्व आहे.
४) बहुजन समाज पक्ष (BSP) ची स्थापना 1984 मध्ये कांशीराम यांनी केली होती आणि उत्तर प्रदेश या राज्यात त्यांचे महत्त्वपूर्ण अस्तित्व आहे. पक्षाची विचारधारा दलित समुदायांचे हक्क आणि सशक्तीकरण यावर केंद्रित आहे. या उपेक्षित समुदायांसाठी राजकीय आवाज निर्माण करण्यात पक्षाची भूमिका महत्त्वाची आहे आणि उत्तर प्रदेशमध्ये अनेकदा सत्तेत आले असून सध्या पक्षाचे नेतृत्व मायावती ह्या करत आहेत.
५) राष्ट्रवादी काँग्रेस पार्टी (NCP) ची स्थापना 1999 मध्ये शरद पवार यांनी केली, ज्यांना भारतातील सर्वात प्रमुख राजकीय नेत्यांपैकी एक मानले जाते. पक्षाची विचारधारा धर्मनिरपेक्षता आणि संघराज्याभोवती केंद्रित आहे. राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्ष महाराष्ट्र राज्यात अनेक वेळा सत्तेत आहे आणि इतर काही राज्यांमध्येही त्यांचे लक्षणीय अस्तित्व आहे.
६) आम आदमी पार्टी (AAP) हा तुलनेने नवीन पक्ष आहे ज्याची स्थापना सामाजिक कार्यकर्ते अरविंद केजरीवाल यांनी 2012 मध्ये केली होती. पक्षाची विचारधारा भ्रष्टाचारविरोधी आणि सुशासनावर केंद्रित आहे आणि भारतातील तरुणांमध्ये राजकीय सक्रियतेची नवीन लाट निर्माण करण्यात यशस्वी ठरली आहे. राष्ट्रीय राजधानी दिल्लीत आप दोनदा सत्तेत आले आहेत आणि इतर काही राज्यांमध्येही त्यांची लक्षणीय उपस्थिती आहे.
National Parties in India
भारताच्या राष्ट्रीय राजकीय पक्षांचा देशाच्या राजकीय परिदृश्यावर आणि धोरणांवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडतो. प्रत्येक पक्षाची स्वतःची विशिष्ट विचारधारा आणि आकर्षण असते आणि त्यांचे यश मुख्यत्वे जनतेशी संपर्क साधण्याच्या आणि त्यांची आश्वासने पूर्ण करण्याच्या क्षमतेवर अवलंबून असते. भारत जसजसा विकसित होत आहे आणि नवीन आव्हानांना तोंड देत आहे, तसतसे देशाचे भविष्य घडवण्यात या पक्षांची भूमिका महत्त्वपूर्ण असेल.
